Uit het kloosterarchief van onze zusters [14]

Reacties uit het publiek
Het is een goed teken dat af en toe gereageerd wordt op deze artikelenserie. Zo ontvingen we via Rien de Wit uit Schijndel van zijn zus Dora van Tulder-de Wit uit Venlo weer een mooie aanvulling op de gepubliceerde foto van de muloklassen uit 1936 onder de koepel in de moederhuistuin. Maar liefst zeven ‘onbekenden’ uit de 6e en 5e rij zijn nader geïdentificeerd en konden aan de lijst worden toegevoegd nl. Netje Jansen, Dora van Moorsel, Annie Claesen, Lenie Ex, Annie van Kessel en Maria Aarts. Hoe completer de foto-onderschriften zijn hoe liever dat we het hebben. Het is een manier om historische gegevens voor altijd zorgvuldig vast te leggen. Schroom dus niet om te reageren op welk detail dan ook. Elke reactie, hoe klein misschien ook, is van harte welkom.

Ontkoppeling pastoraat en rectoraat
Na het overlijden van pastoor Thomas van Luijtelaar is men onder leiding van zuster Emmanuël de Gier een andere koers gaan varen. De combinatie pastoraat van de Servatiusparochie en geestelijk leidsman van de congregatie blijkt een te zware opgave, te meer daar de parochie in het centrum rond 1880 sterk groeiende is en de zielzorg meer energie vergt. De taakzwaarte binnen de ‘oude parochie’ neemt beduidend toe. Bovendien is men zelfs van mening dat de in 1839-1840 verbouwde en tevens aanzienlijk vergrote Servatiuskerk aan de Markt eigenlijk te klein is geworden voor het groot aantal parochianen en pastoor van Luijtelaar zou het liefst een nieuwe kerk bouwen. Dat vindt men in Schijndel niet zo’n gelukkig idee en ook het bisdom staat er volledig afwijzend tegenover. Om de problemen het hoofd te bieden wordt besloten tot een afsplitsing van Wijbosch. Daar roept men in die tijd allang om een eigen parochiekerk, zeker omdat hun historische Antoniuskapel er niet meer is. In 1884 wordt alles bezegeld en gaat Wijbosch als zelfstandige parochie verder onder de bezielende pastorale leiding van bouwpastoor van Vroonhoven. De pastoor van Schijndel-centrum kan zich als parochieherder nu helemaal gaan concentreren op de geestelijke zorg van al z’n gelovigen en de te kleine kerk wordt meteen voor een deel ontlast, omdat de trouwe kerkgangers uit Wijbosch voortaan binnen hun eigen gemeenschap ter kerke kunnen gaan.
Voor de congregatie van de Zusters van Liefde belooft het bisdom een rector aan te stellen. In het memoriaal van de congregatie [nrs. 69 en 70] staan wat bijzonderheden vermeld over dit rectoraat. De bisschop van ’s-Hertogenbosch mgr. Godschalk tekent op 4 augustus 1885 de akte waarin die afsplitsing tussen pastoraat en rectoraat een feit wordt. Op 1 september daaraanvolgend krijgt zr. Emmanuël vanuit het bisdom verlof om een nieuw rectorshuis te laten bouwen van twee verdiepingen en daarvoor de nodige gelden op te nemen. Het zijn de toenmalige burgemeester Piet Verhagen en zijn zus Helena die de grond schenken, pal tegenover het moederhuis. Terwijl de eerste rector, de eerwaarde heer A.M. van Erp [een neef van de stichter] nog op de pastorie van het centrum verblijft wordt met de bouw begonnen. Na een jaar is de nieuwbouw gerealiseerd en kan de inmiddels benoemde 2e rector A.H.M.Bogaers er zijn intrek nemen. In de oude kasboeken uit de jaren ’80 van de 19e eeuw worden we enigszins geïnformeerd over de bouwkosten, waarover men in 1886 schrijft onder de uitgavenposten ‘pastorie van de rector f 8387,99’ en in 1887 betaalt men nog een restant van f 418,63, terwijl voor f 105,45 de tuin wordt aangelegd. In 1928 is zelfs nog overwogen om via aankoop van het huis van de familie Verkuijlen aan de Hoofdstraat een 2e rectoraat te vestigen, maar dat wordt door het bisdom niet goedgekeurd en daar begint men uiteindelijk het weeshuis. Vanaf 1957 zetelt in het oude rectoraat het generaal of hoofdbestuur van de congregatie en is de oorspronkelijke rectorswoning fors uitgebreid met de nodige kantoren en dienstgebouwen.


Naam der rectoren	Periode	Benoeming elders
A.M. v. Erp	1885-1886	Pastoor te Neerkant
H.A.M. Bogaers	1886-1894	Wegens ziekte ontslagen en naar Helmond gegaan
M.Kluijtmans	1894-1903	Pastoor te Wamel
J.H.M.Sanders	1903-1910	Pastoor te Tilburg
Th.J.Stoute	1910-1911	Kapelaan te Tilburg
J.H. v.Vlokhoven	1914-1920	Pastoor te Breugel
A.J.M.Rubbens	1920-1930	Pastoor te Lierop
H.v.Heusden	1930 -1937	Pastoor te Weert
Jos. Verhoeven	1937-1945	Pastoor te Orthen
A.R.H.v.Haaren	1945-1952	Pastoor te Waalwijk
A.J.H. vd Schoor	1952-1991	Overleden
G.J.A. de Koning	1991-2000	Afscheid 10-09-00
Pastoraal team	vanaf 10-09-00	W. Gilsing, H. v.d Broek en J. Vossebeld
De tabel van alle rectoren en de jaren dat ze in dienst van de congregatie hun functie hebben uitgeoefend. Na hun rectorsfunctie zijn ze bijna allen ergens tot pastoor benoemd in het bisdom


In het toekomstige jubileumboek zal beslist nader worden ingegaan op het ‘levensverhaal’ van al deze rectoren. Vanaf 2000 treedt in plaats van een dienstdoende rector een pastoraal team aan.

De congregatie in het goud [1836-1886] Was in 1861 de viering van het zilveren bestaansfeest van de congregatie niet doorgegaan, mede uit respect voor de plotseling overleden stichter Antonius van Erp, het gouden feest daarentegen wordt groots opgezet. Een halve eeuw Zusters van Schijndel…..dat mocht uitbundig gevierd worden. In het memoriaalboek van de congregatie zijn er heel wat alinea’s aan gewijd. Hieronder volgt een impressie over die viering met een gouden randje! Ruim voorafgaand aan het grote feest wordt in dit jubileumjaar al een nieuwe torenklok geconsacreerd door mgr. Godschalk die de congregatiegeschiedenis in zal gaan onder de naam ‘Emmanuël’. Toepasselijker kan het niet! In augustus van dat jaar [de 28e] wordt rector Bogaers benoemd, die op de feestdag van O.L.V. Geboorte [8 september] in de kapel uit 1869 zijn eerste feestelijke H.Mis opdraagt, zijn intrek neemt in het nieuwe rectoraat en meteen al wordt geconfronteerd met de voorbereidingen voor het gouden feest.
Het fraaie interieur van de kapel het moederhuis zoals dat is ingezegend door pastoor Ceelen in 1869 en de beide geschonken beelden staan naast de godslampen links en rechts van het altaar	Het prachtige Mariabeeld en het fraaie beeld van Sint Joseph, patroonheilige van het moederhuis, in 1886 geschonken aan de congregatie door de inwoners van Schijndel

Een onvergetelijke viering voor iedereen Natuurlijk schrijft zr. Emmanuël de Gier ter gelegenheid van dit gouden jubileum om te beginnen een stichtende circulaire die onder alle zusters wordt verspreid en waarin ze haar grote dank betuigt aan de stichter, de levende en overleden zusters, haar voorgangsters algemene oversten, de geestelijke leidsmannen en allen die de zusters en hun liefdewerken een warm hart toedragen, voor wat in een halve eeuw tot stand is gebracht. Ze spoort haar medezusters nog eens aan om zich ‘met onvermoeiden ijver toe te wijden aan de schoone taak, in onvermoeide zelfopoffering en grootmoedigen arbeid, alles in dienst van het welzijn van den evenmensch en de belangen van de congregatie’. Diep ontroerd roept ze in herinnering hoe 50 jaren geleden het zaadje werd uitgestrooid, ontkiemde, thans welig bloeit en schone vruchten afwerpt. Op de zondag vóór 1 november 1886 worden ’s middags om half 3 in een prachtig versierde kapel de feestelijkheden geopend met een plechtig lof. Heel veel gelukwensen zijn op dat moment reeds binnengestroomd, overal in het moederhuis liep men aan tegen vlaggen, wimpels, guirlandes, sierplanten, mastboompjes, erebogen en noem alle feestartikelen maar op! De plaatselijke notaris heeft voor die gelegenheid zelfs geheel kosteloos vier kruiwagens met bloemen laten arriveren. Diverse aangeboden geschenken vinden uiteindelijk een plaats in de grote kapel, zoals bv. nieuwe godslampen, een dekkleed voor het altaar, een missaalstoeltje, een schitterend tapijt en tenslotte van de succursaalhuizen of ‘dochterstichtingen’ een prachtig gebrandschilderd raam. Maandag, feestdag van alle heiligen en stichtingsdag van de congregatie, staat natuurlijk binnen het moederhuis geheel in het teken van het gouden jubileum. Het wordt intern feestelijk gevierd. ’s Woensdags daarna, de 3e november, wordt het feest voortgezet voor ‘de buitenwereld’. De regionale correspondent van het toenmalige blad ‘het Huisgezin’ heeft de feestelijkheden als volgt samengevat:
Laatste berichten: SCHIJNDEL ‘Het gesticht van liefdadigheid alhier vierde woensdag zijn 50-jarig bestaan. Aan alle huizen wapperde de nationale driekleur en het gebouw der zusters en de kapel waren keurig versierd. Een plechtige H.Mis werd des morgens opgedragen door den hoogeerwaarde regent van het seminarie te St.Michielsgestel, geassisteerd door den weleerwaarde heer van Vroonhoven pastoor te Wijbosch en den weleerwaarde heer Bogaerts, rector alhier. De weleerwaarde heer pastoor hield als toen een feestpredikatie. Vervolgens begaven zich verschillende corporaties, waaronder het gemeentebestuur en de schoolcommissie naar het liefdegesticht en boden de eerwaarde overste en de zusters haar gelukwenschen aan en betuigden tevens haar erkentelijkheid voor de vele en goede diensten aan de gemeente en hare ingezetenen bewezen. Ook de meisjes, leerlingen der zusterschool, brachten in toespraken en liederen aan de zusters haar kinderlijke hulde, Tevens ontving de eerwaarde overste van vele ingezetenen talrijke geschenken, waaronder twee schilderijen, voorstellende gezichten op het terrein van het liefdegesticht vóór vijftig jaren. Des namiddags bracht de harmonie eene serenade. bron: Het Huisgezin nr. 33 – zaterdag 7 november 1886