Uit het kloosterarchief van onze zusters [34]

Donkere wolken aan de hemel In de kweekschoolhistorie breekt een bijzonder vervelende periode aan. Het kan elke grote organisatie overkomen dat er situaties ontstaan, die je liever niet hebt. Soms hangen er dan al enige tijd signalen in de lucht zonder dat men ze helder oppikt. In schooljaar 1968-1969 wordt de dagelijkse gang van zaken grotendeels gedomineerd door ongewenste spanningen onder leerlingen en personeel, interne conflicten dienen zich aan en de landelijke pers laat zich dan natuurlijk niet onbetuigd. Eerst is er de oplossing van het probleem van die scholengemeenschap versus het behoud van de meisjeskweekschool als opleidingsinstituut voor de congregatie en later strubbelingen op de kweekschool zelf. Een hele serie krantenberichten zijn terug te vinden in het kloosterarchief, die ons nu inzicht geven in wat er toen zoal speelde. In Sint Oedenrode is inmiddels een actiegroep in het leven geroepen die streeft naar een open scholengemeenschap havo-atheneum. De term ‘open’ houdt in dat er geen sprake mag zijn van een ‘katholieke signatuur’, maar ‘algemene toegankelijkheid voor iedere religieuze groepering’ is het motto. Men denkt als locatie aan het Damianenklooster aan de Rooiseweg, dat vrijkomt, mooi tussen Schijndel en Sint Oedenrode in, maar Schijndel is allesbehalve enthousiast en kan zich niet vinden in het voorstel. Misschien is het te zien als een soort tegenactie dat er binnen Schijndel gesprekken plaatsvinden om uiteindelijk te komen tot een katholieke scholengemeenschap mavo-havo-atheneum-gymnasium, discussies waaraan ook de gymnasia Bernrode en Beekvliet zouden deelnemen. In een later stadium zou evt. de kweekschool kunnen toetreden. De Zusters van Schijndel zijn in principe niet zo happy met de havo-top in combinatie met de kweekschool en zoeken een modus om inderdaad een mavo-havo-combinatie van de grond te krijgen. Op dat moment is zuster Odilia Wilms formeel nog directrice op de kweekschool, maar vanwege ziekteverlof ligt de dagelijkse leiding bij haar adjunct. Op doktersadvies moet ze grote inspanningen vermijden. Om uit een bepaalde impasse te geraken belegt ze op 5 december 1968 een algemene docentenvergadering om de inmiddels gerezen interne conflicten tussen docenten onderling te bezweren. Ze doet mededelingen over haar fysieke toestand en verzoekt alle docenten uitdrukkelijk om de wettelijke voorschriften te respecteren en royaal na te leven. Blijkbaar hebben de docenten nogal forse kritiek op elkaars functioneren en dat bevordert een gezonde teamgeest natuurlijk niet. Een situatie die vermoedelijk langzaam is gegroeid en waar hoofdbestuur en kweekschooldirectie in de jaren daarvoor misschien niet krachtdadig genoeg tegen zijn opgetreden of de signalen te licht hebben ingeschat en beoordeeld. De échte emotioneel geladen details zullen we nooit precies op het spoor komen, want ook niet zo erg is, maar dat ze intern veel te veel stof hebben doen opwaaien staat wel vast. En zo schrijft iedere generatie, in dit geval de Mariakweekschool, een stukje ‘eigen geschiedenis’, waar je 40 jaren later op terug kunt kijken in de zin van…….uit elke crisissituatie komen weer nieuwe frisse ideeën naar voren die kans van slagen hebben zo gauw alle emoties zijn gezakt en weggeëbd of in ieder geval geen rol van betekenis meer spelen. Enige jaren later zou dat ook het geval zijn. Hoe dan ook….zuster Odilia treedt enige maanden na dat bewogen centraal overleg terug en per 1 april 1969 neemt zr. Marie Margaretha van den Hurk, die juist op verlof was vanuit Chili, de honneurs tijdelijk waar. Een prettige collegiale sfeer heeft er niet geheerst in die bijeenkomst in december ’68, ook het functioneren van de dienstdoende adjunct houdt de soms verhitte gemoederen intensief bezig. De voorlopige slotconclusie is dat de ontstane situatie eens héél kritisch onder de loep moet worden genomen en er komen enige commissies resulterend in een raad die de toekomst van de kweekschool nader zal bestuderen, een havo-raad en tenslotte een docentenraad van de aan de kweekschool verbonden docenten. De bovengenoemde Rooise actiegroep heeft intussen ook niet stil gezeten en heeft zelfs een stichting in het leven geroepen ‘Voortgezet Onderwijs Rooi-Schijndel [VORS].


Het schoolgebouw in de Pastoor van Erpstraat gezien vanuit de zijgevel met de grote heg.	Zuster Odilia Wilms in haar werkkamer.

Een enerverende meimaand De kweekschool noemt men inmiddels Pedagogische Academie. Binnen de havo-top aldaar breekt op 20 mei 1969 een staking uit nadat de docent economie heeft aangekondigd het werk voor één dag neer te leggen uit onvrede met de hele situatie op school. Het vuurtje, dat al sluimerend aanwezig was sinds een jaar, is nu definitief aangestookt en met deze docent beginnen ook zo’n 100 havo-leerlingen een staking. Ze leggen, naast het ter discussie stellen van de rol van de adjunct, een drietal wensen of ‘eisen’ op tafel nl. inspraak in alle zaken die verband houden met de leerlingen van de school, de garantie dat alle leraren aan de school verbonden blijven en het terugtreden van de zittende adjunct, die men allesbehalve capabel acht. Dit eisenpakket blijkt een gevolg te zijn van een ontstellend hoog verloop onder de zittende docenten nl. 9 in totaal en voor het lopende jaar wordt voorspeld dat er nog eens 8 zullen vertrekken. Dat tekent de beroerde situatie van dat moment overduidelijk! Een ongewenst lerarenverloop dat direct consequenties kan hebben voor de examenresultaten. Men vreest dat ca. 70% wel eens zou kunnen zakken dit jaar. Overigens….de ‘hetze’ tegen de adjunct, tevens gymleraar, speelt alleen binnen de havo-top en zeker niet onder de kweekschoolstudenten. Het zijn vooral de jongens van de havo die kennelijk veel moeite hebben met de gang van zaken. De kweekschool ademt in hun ogen nog een te behoudende en zelfs beschermende sfeer, zoals in de tijd dat er alleen nog maar meisjes zaten die voor een groot deel allemaal zuster zouden willen worden. Bovendien hebben de jongeren veel problemen, althans volgens de landelijke pers, met het lesrooster, met de nodige hiaten daarin en de te geringe ruimte om in de openvallende uren te kunnen studeren. Binnen het docentenkorps lijkt de spanning echter ook te snijden en is zelfs voorgesteld aan het kweekschoolbestuur, de adjunct als spil van al het geruzie, te ontslaan, wat overigens niet gebeurt.
De kweekschoolleerlingen vragen verlof om met de stakersgroep in discussie te mogen gaan over de hele kwestie. Het bestuur zegt de stakers, zowel onder de leerlingen als docenten, de nodige inspraak toe. Op de kweekschool gaan de lessen gewoon door. Uiteindelijk dient de zittende adjunct [noodgedwongen] zijn ontslag in. De docent economie, die met de adjunct in het geheel niet door één deur kan, gaat binnen de stakingsgolf nog een stap verder en stuurt zelfs een telegram naar de Tweede Kamer met het volgende verzoek….gaarne onderzoek op hoog niveau naar het onderwijskundig en financieel wanbeleid van bestuur en directie van de havo te Schijndel en verwijt zelfs de zusters die zitting hebben in het kweekschoolbestuur middeleeuwse toestanden. Dat zijn nogal forse aantijgingen waar een hele brok emotie aan ten grondslag ligt, maar het illustreert natuurlijk overduidelijk de toenmalige sfeer in denken en beleving. Een gedegen onderzoek van hogerhand volgt echter voorlopig niet. Op de 24e mei ziet burgemeester van Tuijl zich zelfs genoodzaakt, vergezeld van een politiemacht, een inval te doen in de Pedagogische Academie en gelast de stakende leerlingen en docenten weer aan het werk te gaan, omdat anders tegen hen zal worden opgetreden wegens huisvredebreuk. De docenten krijgen een spreekverbod tegenover de pers. De zusters hebben de Katholieke Schoolraad verzocht een onderzoek in te stellen naar de oorzaken van de moeilijkheden. Het blijft even ‘rustig aan het front’ totdat eind juni een van de havo-leraren een klacht deponeert bij de inspectie, waar hij overigens geen gehoor vindt. Andere leraren storen zich op hun beurt gruwelijk aan het gedrag van hun collega. De ‘vuiltjes’ zijn voorlopig nog niet uit de lucht en het ‘vuur smeult verder’. Vele partijen zoeken naarstig naar een tactvolle en geloofwaardige oplossing. In dezelfde periode kon men overigens in den lande ook wel enige parallellen bespeuren binnen de samenleving van toen. Protestacties hier, onvrede daar, beginnende krakersbewegingen, gezagscrisis links, irritatie en intolerantie rechts……kortom…..de samenleving leek een beetje van slag of onderweg naar nieuwe structuren en de media doen er dan vaak nog een ‘schepje bovenop’ zodat de protesterende meute nog eens extra gevoed wordt. Zoals reeds gememoreerd……legio krantenartikelen zijn er over de Schijndelse situatie verschenen en men haalt in die dagen het landelijke nieuws op de TV. En als we anno 2008 kijken……de protesten gericht aan het adres van staatssecretaris van Bijsterveld en haar collega Dijksma rond de urennorm en openvallende lesuren etc. …..,dan verzucht elke historicus af en toe terecht: " Voilá…l’histoire se répète!".


Mariakapel van de kweekschool

Nieuwe heren nieuwe wetten Per 1 augustus van dat jaar ontstaat een compleet nieuwe situatie. Er komt een nieuw bestuur onder de naam stichting Sint Servaas, waarin ook leken zitting nemen en er wordt een nieuwe directeur benoemd in de persoon van de norbertijn de Heer Piet Broeren. In de nieuwe statuten wordt het volgende vastgelegd: bestuursleden kunnen door ouders gekozen worden, het docentenkorps krijgt inspraak en er komt een leerlingenraad die tweemaal per jaar overleg voert met het bestuur. Meteen volgt, na een zorgvuldig uitgedachte procedure, de keuze van een oudercomité, waarvoor reeds een reglement is samengesteld verdeeld over 18 artikelen. De Rooise actiegroep, die graag een havo-atheneum-afdeling wil oprichten met een open karakter, laat zich nog steeds niet onbetuigd, geeft voorlichting aan Schijndelse raadsleden om alsnog een adhesiebetuiging van hen te krijgen en ze gaan zelfs praten in Den Haag. Uiteindelijk zal een samenwerkingsverband met de stichting Servaas toch schipbreuk lijden. Zelfs een commissie van wijze mannen bleek niet succesvol te zijn. Wie veel meer details zou willen weten……in de archieven zijn legio krantenartikelen te vinden n.a.v. de verhitte discussies die gevoerd zijn. Wij hebben ons willen beperken tot de ‘hoofdlijnen’.


Een van de bekende kweekschooltrappen die vanwege de nieuwbouw van het moederhuis geheel verdwenen is	Kweekschool: gang naar de klaslokalen

De Pedagogische Academie met de havo-top functioneert weer gewoon door en als op vrijdag 26 november 1971 het 75-jarig bestaan wordt herdacht [1.5.1896 - 1.5.1971] laat directeur Broeren de pers weten dat de PA voor hem een ‘boeiend bedrijf’ is. Veel tamtam maakt men echter niet rond dit jubileum. Het feestje is vanwege de examens in mei en juni met opzet uitgesteld. Broeren memoreert aan de problemen uit de jaren ’68 en ’69 veroorzaakt door de kloof tussen kweekschool en havo-top. Hij refereert aan het feit dat het huidige lerarenkorps een club is om trots op te zijn en de rust is al lang teruggekeerd, ook mede door toedoen van de inspanningen van het oudercomité. Hij is, zo vermeldt het bewuste krantenartikel ‘ontzettend blij met de goede sfeer’. De viering van het 75-jarig bestaan vindt plaats in het schoolgebouw zelf. Een eucharistieviering in de aula met als motto ‘We horen bij elkaar’ waarbij een uitdrukkelijk accent wordt gelegd op de saamhorigheid binnen de gehele schoolgemeenschap. Daarna een feestelijke dag met diverse activiteiten, maar alles in een bescheiden sfeer.