Uit het kloosterarchief van onze zusters [35]

Loskoppeling havo-top De aan de kweekschool verbonden havo-top blijkt geen al te lang leven beschoren. Al enige jaren zijn er stemmen opgegaan tot oprichting van een mavo-havo-scholengemeenschap al of niet in combinatie met de Pedagogische Academie. Na een grondige bestudering van de positie van de zittende docenten, interne voorlichtingsbijeenkomsten, bespiegelingen, algemene beschouwingen, bezoeken aan Den Haag i.v.m. alle mogelijkheden die zijn geopperd, wordt uiteindelijk toch de voorkeur gegeven aan de loskoppeling van de havo-top en kweekschool. Kortom…….met ingang van schooljaar 1973-1974 wordt de havo-top onderdeel van een nieuwe scholengemeenschap mavo-havo in het bekende Scinlecollege o.l.v. directeur Drs. J.F.Neefjes. De kweekschool vaart als Pedagogische Academie verder haar eigen koers o.l.v. de norbertijn de heer Piet Broeren. Het bekende kweekschoolinternaat wordt opgeheven.
Directeur Dhr. Piet Broeren en catecheet Dhr. Schreurs	Tijdens de bestuursperiode van de nieuwe directeur zien we het aantal studenten gestaag afnemen en vraagt iedereen zich serieus af hoe lang de kweekschool levensvatbaar zal blijken te zijn. In zo’n situatie is het dan ook niet eenvoudig om nog nieuwe wegen te bewandelen en de innovatie van de opleiding op de Schijndelse PA is zeker niet meer de sterkste troef in die dagen. De zittende docenten drijven op hun ervaring en routine, doen individueel hun opleidingswerk toegewijd en naar best vermogen, zijn af en toe bang voor hun positie vanwege het dalend aantal studenten, beschermen daarbij hun eigen ‘winkeltje’, zeg maar vakgebied en steken weinig energie in nieuw beleid,

waarvoor ze vanuit de schoolleiding ook niet direct worden gestimuleerd. Buiten de muren van de PA sleutelt men in den lande echter duchtig aan deze vorm van beroepsopleiding en vormen termen als democratisering, levensbeschouwelijke identiteit, medezeggenschap, een verantwoord pedagogisch concept, onderwijsvernieuwing en kwaliteitsverbetering de basis voor een compleet nieuwe inhoudelijke invulling van de opleidingen.Het Katholiek Pedagogisch Centrum speelt hierin een begeleidende rol. Differentiatie en flexibilisering worden sleutelwoorden. Tegelijkertijd wordt op het ministerie van onderwijs ingezet op schaalvergroting en zien we in de jaren ’80 de eerste fusies van de grond komen. Er komt een soort landelijk ‘vlekkenplan’ waarin men de spreiding van de huidige opleidingsinstituten stevig onder de loep neemt. De kleinere PA’s zullen op een bepaald moment opgaan in grotere eenheden. Het uiteindelijke resultaat is dat de Schijndelse PA zal gaan samensmelten met de drie Bossche opleidingsinstituten Concordia oorspronkelijk van de Zusters van de Choorstraat, Mariënburg van de Zusters van JMJ en de Bisschoppelijke Kweekschool van de Fraters van Tilburg, waaruit tenslotte de Pabo ’s-Hertogenbosch zal groeien, die nu nog functioneert onder de Fontysvlag. Vanaf 1982 komen al docenten van de nieuwe Pabo les geven in Schijndel.

De laatste jaars op de trappen van de PA v.l.n.r achterste rij staand en zittend: Inka Dekkers [Boxtel] , Jacqueline Groenendaal [Sint Michielsgestel], Anita van de Wetering [Gemonde], Joleen Verdonk [Boxtel], Wilma van den Brand [Schijndel], Marleen van der Heijden [Schijndel] – middelste rij: José van Eijndhoven [Boxtel], Marthe van Dijk [Schijndel], Jonda van Zoggel [Schijndel], Jerôme Bremmers [’s-Hertogenbosch], Jenny van der Hagen [Middelrode] – voorste rij: Lambèr Gevers [Schijndel], Myriam den Otter [Gemonde], Arie Goyaarts [Schijndel], Sabine van Heertum [Schijndel] en Silvo Steenkamer [Sint Michielsgestel] – ook slaagde maar staat niet op de foto William Bressers.	De groep docenten van het ‘laatste uur’ achterste rij v.l.n.r. Dhr. Ad van Nistelrooy aardrijkskunde, Dhr. Coolen geschiedenis, Dhr. du Maine rekenen, Dhr. Harrie Vissers lichamelijke oefening + adjunct, Mw. Annie van Galen-Derks lerares natuurkunde, Mej. Diny Swinkels administratie en Dhr. van Hulten pedagogiek - voorste rij v.l.n.r. Dhr. Frans Goossens handvaardigheid, Dhr. Widlak tekenen, Dhr. Gray Tromp biologie, Dhr. Hans Nollen muziek, Mw. Yvonne Pennings-Eradus huishoudelijke dienst, Dhr. Ad Bok nederlands

	Afscheid van zuster Simona Het terugtrekken van de religieuzen uit hun eigen soms een eeuw lang functionerende kweekschool is eind jaren ’60 of ’70 hier in de regio een gewoon verschijnsel. De Brabantse onderwijscongregaties van fraters, zusters en broeders, die zich vanaf de eerste helft van de 19e eeuw krachtig hebben ingezet voor goed onderwijs, jeugdzorg, internaatsopvoeding, kwaliteitszorg in ziekenhuizen en bejaardencentra en voor opbouw van allerlei gemeentelijke sociale ontwikkelingen worden gedwongen, deels vanwege de langzame vergrijzing en deels vanwege het ontbreken van nieuwe en jonge aanwas in hun kloosters, afscheid te nemen uit die sectoren. Zo ook op de Schijndelse katholieke PA. Aangesteld in 1946 heeft zuster Simona van de Weegh, als vakleerkracht nuttige handwerken, handvaardigheid, textiele werkvormen of hoe men het vakgebied ook aanduidt, op 6 juli 1979 in een feestelijk versierde aula definitief afscheid genomen van de kweekschoolgemeenschap.
Namens directie en studenten wordt aan de congregatie een cadeau aangeboden symboliserend het glorieus verleden van de Schijndels kweekschool [1896-1985]

In de afscheidspeech wordt eraan gerefereerd dat zij in die 33 jaren en 7 maanden, waarvan 11 jaren onder de stichting Sint Servaas, heel veel heeft zien veranderen. De directeur grijpt terug op een gedicht uit 1946 bij het gouden feest van de kweekschool, waarin haar vakgebied werd omschreven als ‘naaldkunst’. Ze heeft zich altijd uitstekend en op een professionele wijze van haar taak gekweten en een beetje spottend voegt hij er aan toe ‘dat er de katholiciteit soms van afdroop’. Enigszins schertsend voegt de spreker eraan toe, dat hij door de paus niet is gemachtigd om haar heilig te verklaren, maar wat hem betreft zou ze een reële kans gemaakt hebben. Ze wordt getypeerd als een geweldige lerares, die niet autoritair overkomt, maar heel gedecideerd eisen durft te stellen, met haar tijd weet mee te gaan en respect en waardering geniet van de zijde van gecommitteerden tijdens de eindexamens, maar ook vanuit de onderwijsinspectie. Met zuster Simona wordt ook tevens afscheid genomen van de congregatie zelf en denkt men met dankbaarheid terug aan de toegewijde en belangenloze zorg van alle talentvolle zusters-docenten die in het verleden aan de normaalschool, kweekschool en Pedagogische Academie verbonden zijn geweest!

Sfeerbeeld van oud-student Lambèr Gevers Prachtige jaren, dat waren het! Als student aan de Pedagogische Academie genoot je drie jaren lang veel vrijheid. We zaten met een kleine groep in een veel te groot gebouw waarbij alleen Harrie Vissers [ in het begin ook nog Dhr. Piet Broeren], Yvonne Pennings en een conciërge [in de kelder] als vaste, volwassen begeleiding aanwezig was. Harrie als gymdocent en adjunct-directeur met de nodige passie. Hij eiste veel van zijn studenten en had een bloedhekel aan studenten die ongemotiveerd op de opleiding zaten. In de gymzaal maakte hij regelmatig gebruik van kinderen van de aangrenzende Lambertusschool. Hij sprak dan de wat denigrerende woorden: "Ik heb weer wat vlees in de kuip nodig!" Hij bedoelde dit natuurlijk niet zo, maar werd op een bepaald moment wel met heel wat vlees geconfronteerd toen hij een voorbeeldles moest geven aan zijn studenten. Hij kreeg van het hoofd der school van de Lambertus, niet één klas ter beschikking, maar de gehele schoolbevolking. Steeds weer werd er een deur open gedaan waaruit een groep kinderen kwam. Het vlees op zijn hoofd kreeg kleuren die hij zich niet wenste! Yvonne was de lieveling van ons allen. Als huishoudelijk medewerkster was ze niet alleen dienend in de keuken bezig, maar men kon altijd bij haar terecht voor een praatje of met problemen van allerlei aard. Haar gulle lach is iets om nooit te vergeten! Een wel heel bijzondere man was de conciërge Brus. In zijn duister kelderkantoor zwaaide hij de scepter over de oude bibliotheek. De oude bieb was een uitdaging voor onze archivisten. Je kon er uren in rondneuzen. Echt actueel kon je de voorraad niet noemen maar zocht je een plaatje of artikel? Het was even zoeken, maar het was aanwezig. Meestal in oude enveloppen of insteekmappen of gewoon her en der op grote stapels op de grond of legkasten. De muffe geur was voor aankomende historici uitdagend! De reuk werd regelmatig nog extra ververst met de geur van de oude stencilmachine die door ons nog met de hand bediend werd. Ook die oude, grote zwart-wit videocamera werd vaak gebruikt. Je moest eerst een heel arsenaal aan kabels, kisten, apparaten aansluiten voordat je beeld had. Maar beeld, dat kwam er! Excentrieke docenten verzorgden de lessen op deze academie. Wie kent niet Ad Bok? Deze docent Nederlands kon je de stuipen op het lijf jagen met zijn eigen-wijsheden en directe benadering. Vele vrouwelijke studenten hadden een bloedhekel aan deze man. Veelal werd zijn les gebruikt om te klagen over de andere lessen en over het nut van goede spelling. Daarnaast legde hij ons de kwintencirkel uit omdat Hein Zomerdijk dit niet aan ons kon overbrengen. Hein Zomerdijk was onze muziekdocent. In Nederland in die jaren een bekend musicus. Lesgeven was echter meer een bijbaantje. Och, meneer Zomerdijk, speel nog één keer Für Elise? Hij nam dan weer plaats achter de vleugel en de helft van de les werd gevuld met de klanken van dit prachtige muziekstuk. Op reis naar Berlijn slaagde hij er in om in Oost-Berlijn de volledige studentengroep in de steek te laten en met een bevriende Russische pianist tezamen Checkpoint Charlie over te steken. Toen wij als groep in de bus op dit punt kwamen, zonder de heer Zomerdijk, werden we urenlang vastgehouden in de bus en ieder werd grondig gefouilleerd. Met op de achtergrond in uitkijktorens soldaten met getrokken geweren, beleefden wij angstige uren. Nol van Hulten was onze pedadocent. Een bevlogen man die met veel passie zijn vak uitoefende. Hij kon erg confronterend zijn maar hielp je wel sterker te staan in het onderwijsveld. Overigens, regelmatig tegen iedereen zeggen dat ze voor de reis naar Berlijn het paspoort mee moesten nemen en dan zelf je paspoort vergeten..........? Aardrijkskunde kregen we van Ad van Nistelrooij. Elke topoles weer ging een aantal studenten de discussie aan over het nut van het leren van topografie. Nutteloos natuurlijk, maar wel tijdvullend. De helft van de klas leerde bij deze lessen overigens breien [inclusief de jongens]. Een bijzonder komisch gezicht! Ad zag het aan........ Docenten als Annie van Galen [natuurkunde, wat gespannen maar aardige vrouw die mij in ieder geval wat meer liefde voor natuurkunde bijbracht], Harrie Schreurs, Ria Aerts [oh ja Ria, de prachtige werkstukken waarvoor ik regelmatig uitstekende punten haalde maakte mijn moeder voor me...... een schat hè?], Frans Goossens, de heer Kuijpers en Dumaine [ rekenen, ontzettend bezig met realistisch rekenen met veel materiaal, didactisch een kei!], Gray Tromp [tsja, bijzondere kleine man met veel aandacht voor mannelijk en vrouwelijk schoon en ging vaak naar buiten met de groep het kloosterpark in. Hij maakte de docentengroep compleet. Ik zat in de laatste klas die de PA in Schijndel afleverde. Wij mochten niet zakken! Ik moet eerlijk toegeven dat ook niemand verdiende te zakken. Een groep mensen met veel kennis en mogelijkheden. Met velen heb ik geen contact meer maar lees en hoor nog wel wat ze doen. Iedereen heeft zijn/haar plekje gevonden. De meesten gelukkig in het onderwijs of daaraan verwant. Pedagogen, directeuren, filosofen, Fontysdocenten en gelukkig de grootste groep gewoon lekker voor de klas. Daar doen we het toch voor. Nietwaar?
	Zo sluiten we de artikelenserie over de kweekschoolhistorie graag af. PA Schijndel in niet meer! En de congregatie laat er weinig gras over groeien……de afbraak van het gebouw wordt vrij snel ter hand genomen en spoedig daarna zal een nieuwe vleugel van het moederhuis verschijnen. Bronnen: Kloosterarchief : map Pedagogische Academie Wij verlaten de bastions door H. Kampert, A. Schobben en G. Schoonis m.b.t. de fusies van de kweekscholen in ’s-Hertogenbosch en Schijndel [uitgave 1980]. Schriftelijke en mondelinge informatie van Lambér Gevers momenteel directeur van het Educatief Basiscentrum Oost van BS de Beemd en OBS de Kring en docenten Pabo ’s-Hertogenbosch Drs. Ad van Poppel, Nol van Hulten en Wim van den Oord.
Afbraak van het gebouw dat een ‘glorieus verleden’ heeft gekend

Rectificatie: Doordat het gebruikte bronnenmateriaal achteraf niet geheel betrouwbaar is gebleken volgen hier enige correcties/aanvullingen op bovenstaand artikel: Dhr. Richard Schreurs, Dhr. Frans van Nistelrooy, Dhr. Frans Coolen katechese, Dhr. Hans Du Maine, Dhr. Nol van Hulten, Dhr. Toon Widlak; met de drie Bossche kweekscholen was ook de Bossche Kleuteropleiding bij de fusie betrokken [met dank aan oud-docent Nol van Hulten]