Uit het kloosterarchief van onze zusters [38]

Alle begin is moeilijk5424 .jpg
Een prachtig herenhuis maar al meteen doet zich een probleem voor nl. het  warm  stoken van dat grote gebouw. Bakken vol steenkool moeten worden aangedragen om het huis goed te verwarmen. Wat de maaltijden betreft is men voortaan op zichzelf aangewezen en de financiële situatie is in de beginfase bepaald niet rooskleurig en men moet noodgedwongen zuinig en sober leven. Elke gift van buitenstaanders is van harte welkom. Zo heeft bv. juffrouw Aldegonda Smits in haar testament laten vastleggen dat men na haar overlijden het weeshuis een bedrag van 100 gulden moet schenken.
Waar de zusters ook niet erg gelukkig mee zijn is het feit dat boven in het huis weliswaar een sobere bidplaats is ingericht maar het H. Sacrament ontbreekt in een tabernakel, zodat de zusters voor een echte misviering of een aanbidding van het H. Sacrament in de namiddag of vroege avond nog steeds aangewezen zijn op de Servatiuskerk of de grote kapel van het Moederhuis.

Prent van het oude interieur  van de Servatiuskerk              

Moeder-overste opgesloten
Op een dag brengt zuster Marie Antoinette in de avonduren een bezoek aan de
parochiekerk en duikt er weg in een stil hoekje. De zon is inmiddels al onder en de godvruchtige overste zit daar nog diep in gebed en meditatie verzonken. De koster van de Servatius maakt zijn dagelijkse rondgang, sluit alles goed af en merkt de aanwezigheid van moeder-overste in dat verborgen hoekje in het geheel niet op. Er heerst een doodse stilte in het grote kerkgebouw. Opeens ontdekt zuster Antoinette, die inmiddels haar gebed heeft beëindigd, dat alle kerkdeuren al afgesloten zijn en rammelt zo hard ze kan aan de klink van de deur, maar dat blijkt een vruchteloze poging. Dan maar naar de deur van de sacristie, in het besef dat het allesbehalve aanlokkelijk is de hele nacht in die koude donkere kerk te moeten doorbrengen, die met alle hoorbare geluiden toch iets geheimzinnigs heeft. De duisternis wordt nog eens extra geaccentueerd door het flakkerend godslampvlammetje. Ineens dringt het tot zuster Antoinette door dat men in het weeshuis wel gruwelijk ongerust zal zijn. Ze snelt naar de sacristiedeur die gelukkig wel open is en maakt een lamp aan, zelfs enige lampen in de kerk in de hoop dat ‘deze truc’ argwaan wekt bij attente voorbijgangers. Het blijft opvallend rustig rondom het kerkgebouw. Ze zal dus een andere list moeten bedenken. Ze begint met een zekere felheid op het sacristieraam te kloppen en warempel……een toevallige passant merkt het geluid op en beseft dat er iets ongewoons aan de hand is. Hij waarschuwt ogenblikkelijk de koster en de bevrijding zou nu spoedig volgen. Moeder Antoinette is de koning te rijk en snelt naar het weeshuis, waar iedereen danig onder de indruk was vanwege het gemis van moeder-overste. Enige jaren na de ingebruikname van het weeshuis heeft men de huiskapel voorzien van het H.Sacrament en kunnen de zusters vanaf dat moment zich thuis in stilte terugtrekken voor gebed en meditatie.
edfin de tuin.jpg

 

 

Een groep weeskinderen in de achtertuin; de namen van deze kinderen staan jammer genoeg nergens geregistreerd bij de verschillende foto’s en ook de datering ontbreekt. Inmiddels heeft iemand gereageerd en zijn in ieder geval de namen doorgegeven van de meisjes in de 1e rij te beginnen bij het grote meisje met step v.l.n.r. 2 x onbekend en dan drie kinderen waarvan 2 met een pop in de hand: Jet van Ballekom, Tiny van Ballekom en Greet van Ballekom.

Op 2 februari wordt de eenvoudige kapel door pastoor Donders ingezegend en volgt bovendien de intronisatie van een H.Hartbeeld in het bescheiden weeshuis- klooster. Intussen is het aantal weeskinderen al gegroeid en wordt het maximum aantal van 20, waar bij de verbouwing rekening mee was gehouden, behoorlijk overschreden.

 

 

Bijzondere aantekeningen 1930-1935
In het weeshuisarchief bevindt zich een klein notitieboekje waarin juist uit die beginperiode interessante details staan opgetekend. Ze geven enig inzicht in hoe het er van binnen en van buiten min of meer uit gezien heeft. Ze mogen mijns inziens in een historisch overzicht dan ook niet ontbreken. Uit respect voor weldoener Verkuijlen is er jaarlijks een zingend jaargetijde inde kerk of de huiskapel. Ook wordt een speciale misviering gehouden op resp. 9 augustus, de sterfdag van Willem Verkuijlen en op 12 oktober, de sterfdag van mejuffrouw van der Putten. Voorjaar 1932 heeft een zeker M. van Driel de boomgaard aangelegd. In elke rij staan 16 bomen en in het midden 17. Zelfs het type fruitbomen, appel- en perenbomen, is uitvoerig beschreven met de pluktijden erbij en de paden waar ze hebben gestaan, zoals Charlemouski, Goudrenet, Burré Hardy, Comtes de Paris, Lemoenappel, Transparant de Cronsel, Bellefleur, Jeloun, 16 struiken Lansbergerrenet en sterappel Beleff. Aan fruit dus geen tekort!

 

 

Men beschikt er over een goed vleesmachine, dat jaarlijks wordt geïnspecteerd door monteur W.Rombeek uit de Vredeman de Vriesstraat te Eindhoven-Woensel. De keukenpomp heeft een buis die door de kelder onder de vloer van de nieuwe keuken loopt en verder door de buitenmuur in de put, die in het zijgangetje ligt onder het raampje. De welput is 4 meter diep. Voor de aanleg van het buizenstelsel moest de druivenserre wijken die men tenslotte heeft afgebroken. In 1932 is de regenput geveegd. Elk jaar schenken de dames van Liempt f 25,- voor aankoop van Godslampolie. In 1933 hebben de ooms en tantes van zuster Embertha Thomassen een bedrag van f 30,- voor aanschaf van een kruisbeeld in het expositietroontje of iets voor de kapel. Dat geld is overigens in het spaarpotje verdwenen, want in deze slechte tijd schafte men alleen maar die zaken aan die heel hard nodig waren. De vaste schilder voor het huis is de heer Bos geweest. In 1933 is 50 kilo patentkali, 2 zakken slakkemeel en 100 kilo kalk gebruikt voor de aanleg van de boomgaard. In 1935 heeft schilder van Lier het zaaltje met de twee alkoven geverfd voor f 85,- en in augustus van dat jaar de kapel behangen. De heer Bos verft in hetzelfde jaar het voorhuis en in ’37 alle tafeltjes, stoeltjes en bankjes op de speelplaats. Tenslotte is in 1935 overgeschakeld op butagas tot de dag dat men zich kon aansluiten bij de gasvoorziening van het dorp. Juffrouw van Lieshout, de nicht van zuster Lamberdine vermaakt in haar testament f 1000,= aan het weeshuis met als voorwaarde, dat de zusters 25 jaren lang elk jaar vier gezongen missen laten lezen in de Servatiuskerk. Als afsluiting enige zéér bijzondere berichten vanuit het bisdomblad Sint Jansklokken in opdracht van monseigneur Diepen. De bisschop van ’s-Hertogenbosch verbiedt nl. het volgende:
1] dat in de scholen sluitzegels, prentbriefkaarten, bloempjes etc. worden meegegeven aan de kinderen;
2] hij verbiedt tevens dat het onderwijzend personeel aan de kinderen prikkaarten, loten of busjes van katholieke verenigingen verstrekken of ze in dienst nemen om te collecteren;
3] dat het personeel kinderen ook geen centen laat meebrengen ter versiering van het beeld van O.L.Vrouw in de meimaand of dat van het H.Hart in de junimaand;
4] tenslotte verbiedt hij het plaatsen van missiebusjes in de scholen en dat geen reclame wordt gemaakt via biljetten of toegangskaarten voor diverse uitvoeringen.
   

Naam van de zuster

Ingekomen

Vertrokken

Zr. Ma. Henricia Sprangers

 

19.10.1931

Zr. Ma. Domitilla Valkering

 

24.6.1932

Zr.Ma. Benita ter Wee

6.8.1931

24.10.1931

Idem

6.8.1934

 

Zr.Ma.Fulgentia Bollen

29.8.1931

16.4.1932

Zr.Ma. Theophile vd Sande

16.4.1932

24.6.1932

Zr.Ma.Embertha Thomassen

24.6.1932

25.8.1933

Zr.Ma.Maria Verschuren

14.11.1932

7.2.1933

Zr.Ma Arnoltruda Busselaar

7.2.1933

19.6.1933

Zr.Ma. Augustini v Helvoort

7.2.1933

19.6.1933

Zr.Ma.Odilia Steur

31.10.1933

11.11.1933

Zr.Ma.Arnoltruda Busselaar

31.10.1933

6.2.1935

Zr.Ma.Francina v Bakel

11.11.1933

28.1.1934

Zr.Ma.Thadea Smulders

6.2.1934

28.12.1934

Zr.Ma.Monica Voets

6.2.1935

23.5.1935

Zr.Ma.Leontia vd Berg

23.5.1935

 

Een andere groepsfoto van de weeskinderen met een blik op het interieur van een van de vertrekken Tabel met de namen van de zusters die tussen 1931-1935 zijn overgeplaatst naar het weeshuis, er korte of lange tijd hebben gewoond en gewerkt en er weer vertrokken zijn, zodat men mogelijk uit de foto’s kan afleiden rond welke tijd ze gemaakt kunnen zijn lettend op de zusters die er op staan; misschien dat de huidige zeventigers en mogelijk tachtigers die op het weeshuis zijn geweest bepaalde beelden nog herkennen:

Bronnen:
Memoriaalboek van de congregatie 1836-1929
Hectografen van de Algemene Oversten vanaf 1929
Dagboeken over de periode 1931-1945
Kloosterarchief – kroniek van het weeshuis