Uit het kloosterarchief van onze zusters [44]
|
De vorming van de jonge zusters
In de constituties van de congregatie beschrijft men dit proces als ‘de vorming op |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
| De kloosterkleding in verleden en heden Op het moment dat pastoor Antonius van Erp de congregatie sticht oriënteert hij zich uiteraard op de toekomstige kleding van de zusters. Dat was geen moeilijke opgave want, gestimuleerd en gesteund door monseigneur Zwijsen in Tilburg, wordt al snel besloten om de kleding van de Zusters van Liefde te Tilburg aan de Oude Dijk over te nemen met dien verstande dat slechts één zichtbaar verschil is doorgevoerd nl. de plaatsing van de grote rozenkrans. In Tilburg droeg men hem links en in Schijndel werd hij rechts gedragen. De vraag is of beide congregaties zich in de beginjaren stipt aan de kledingvoorschriften hebben gehouden, want onder koning Willem I [1814-1840] was religieuze kleding eigenlijk nog verboden. Pas in 1840, bij het aantreden van koning Willem II is dit vrijgegeven! Tijdens de eerste periode van zuster Vincentia [Mieke de Bref] heeft het moederhuis nog geen eigen kapel. De zusters gaan tot 1843 naar de parochiekerk. Was er in die tijd een jong meisje door de congregatie aangenomen, dan ging dat na de misviering in de Servatiuskerk naar de sacristie waar de andere zusters bijeenkwamen en dan kreeg de nieuwe kloosterlinge een lange zwarte falie omgehangen, die door Brabantse vrouwen bij begrafenissen en andere plechtigheden werd gedragen. Enige weken later ontving ze dan in het moederhuis het religieuze habijt, bestaande uit een lijfje met bonte halsdoek, een zwarte, meestal baaien rok, daarover een blauwe voorschoot, een ronde kap met zwarte sluier, een barbet [een soort witte bef], een kruis hangend aan een zwart lint en tenslotte de rozenkrans. Dat zilveren kruis kende een voor- en achterkant. Voorschrift was dat op de dinsdagen de voorzijde zichtbaar moest zijn en op de andere dagen de achterzijde. Vanuit de archiefdocumentatie is het me echter niet duidelijk geworden waar deze regel op gebaseerd was. |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
Het zilveren kruis met het monogram IHS, het Christusteken, aan de voorkant. De letters JMJV betekenen Jezus Maria Joseph en Vincentius. Het IHS-teken ziet men vaak terug op kerkgevels, biechtstoelen, bidprentjes en op het oudere type kazuifels en zou afgeleid zijn van Iesus Hominum Salvator = Jezus de Redder der Mensen. De achterzijde, inclusief het doodshoofdje, herinnert aan het lijden en de kruisdood van Christus. . |
|||||||||||||||||||||||||||||||
| In de loop van de jaren zijn er kleine wijzigingen in de kleding doorgevoerd. Het zou te ver voeren ze allemaal tot in detail te beschrijven. We beperken ons tot de meest markante wijzigingen. In 1893 bv. is het brede zwarte lint vervangen door een smal lint, in 1910 is de blauwe voorschoot op de zondagen vervangen door een zwarte, vanaf 1912 wordt door de week voortaan een zwarte schort gedragen, in 1929 wordt bepaald dat de wijkverpleegsters bij regenweer een gummi kap mogen dragen. In 1937 is besloten dat het gewone scapulier niet door een scapuliermedaille mocht worden vervangen. Rond de jaren ’50 van de vorige eeuw breekt het besef door dat juist vanuit het oogpunt van gezondheid en netheid toch ingrijpender wijzigingen nodig zijn. Dat gebeurt op paaszaterdag 1955. Op die dag worden alle zusters voorzien van nieuwe kledij, terwijl met kerstmis van dat jaar ook nieuwe en tevens lichtere rozenkransen in gebruik worden genomen. Ook vervalt het grote kruis en gebruikt men voortaan een bescheiden halsketting met kruisje. In de daarop volgende kapittels komt het onderwerp ‘kleding’ iedere keer terug, er is zelfs een kledingcommissie actief en er worden her en der experimenten toegestaan. Het zal tot 1968 duren eer men een kapittelbesluit neemt om de zusters een eigen keuze te laten maken in verband met het dragen van religieuze of burgerkleding. Anno 2009 zijn er geen zusters meer die nog het traditionele kloosterhabijt dragen. Slechts enkelen onder de oudere generatie zusters hebben gekozen voor een versoberde vorm van zwarte of donkerblauwe kloosterkleding en hebben voor zichzelf afgezien van burgerkleding. | |||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
De drie stolpen zoals die prijken in het museum van de zusters, waarin men de ontwikkeling van de kloosterkleding kan zien vanaf 1836 [1840]. De fase van de facultatieve invoering van burgerkleding na 1968 is hierin niet meer weergegeven |
|||||||||||||||||||||||||||||||
Normaliter duurt die periode een half jaar, tenzij men behoefte heeft aan verlenging. De studie aan de kweekschool wordt tijdens het postulaat gewoon gecontinueerd. Op basis van eigen ervaringen kan een postulant dan te kennen geven als novice verder te willen gaan. De novicen krijgen op de dag dat ze het noviciaat beginnen, de dag van hun inkleding, in een eucharistieviering de constituties of H. Regel van de congregatie uitgereikt en spreken dan de bereidheid uit zich verder intensief te willen oriënteren op het religieuze leven. Via gesprekken, lezingen over aspecten van het kloosterleven, retraites, een intensief gebedsleven, meditatie, eigen gewetensonderzoek en bezinningsbijeenkomsten worden de novicen ingeleid in de doelstellingen van het kloosterleven, onderzoeken ze bij zichzelf wat hen in feite beweegt om te kiezen voor deze levensvorm en ze maken een diepgaande studie van allerhande aspecten van het geestelijk leven, uiteraard afgewisseld met de nodige ontspanning. De ‘geestelijke boog’ kan immers niet altijd gespannen blijven!
Bij het hoofdstukje over het middagmaal waren zelfs regels opgenomen om de jonge zusters aan te leren hoe ze bessen, kersen en aardbeien moeten eten. Het past exact in de sfeer van toen, een juiste levenshouding ontwikkelen op basis van orde, rust, regelmaat, zelfbeheersing, zelfdiscipline, rekening houden met een ander, het gezag volgen, kritiek leren 
