Uit het kloosterarchief van onze zusters [51]

Vier Amerikanen op een hooizolder
De Duitse bezetter dwingt het ene na het andere deel van Schijndel om boerderijen en burgerhuizen te ontruimen. Ook de Houterd moet het ontgelden. Daar zitten op een gegeven moment bij een zekere Broeren vier Amerikaanse piloten op de hooizolder verborgen. Door het listige optreden van Broeren worden de piloten in een ommezien ‘omgekleed tot eerzame boeren’ en zoeken een goed heenkomen. De ene met een baby in een dekentje, de ander draagt de nodige huisraad achter de familie Broeren aan, de derde leidt een onwillig kalf aan een touw en nummer vier duwt een kruiwagen met beddengoed vooruit. Ze belanden uiteindelijk veilig binnen de muren van het Lidwinaziekenhuis, waar ze onmiddellijk bij hun landgenoten in de onderaardse gewelven worden ingedeeld. Voor de niet-gewonde en herstelde piloten was de kelder van de centrale verwarming als verblijfplaats ingericht. In een bos ergens in de omgeving huizen nog eens twaalf Amerikaanse piloten die door ondergrondsen uit Gemonde van het aller noodzakelijkste worden voorzien. Die komen uiteindelijk ook in het Lidwinaziekenhuis terecht door zich te voegen bij de eindeloze stroom vluchtelingen. Saillant detail is dat de Amerikanen op een gegeven moment situatiekaartjes laten zien van Schijndel en omstreken, waarop het ziekenhuis met rood omcirkeld was, ten teken dat dit gebouw absoluut gespaard moest blijven!

Door het luchtbombardement, de ontruimingsbevelen en de beschietingen ontstond een echte noodtoestand, die grote kosten heeft veroorzaakt, waarbij men onderscheid moet maken tussen het vluchtoord moederhuis van de zusters van Schijndel, het vluchtoord St.Lidwinagesticht, het vluchtoord Geerkens samen met enige kleinere schuilplaatsen en ten slotte de vervangingskeuken van Geerkens. Deze vier vluchtoorden zijn in gebruik geweest van ca. 27 september – 24 oktober 1944 = 28 dagen. Het aantal vluchtelingen in de schuilplaatsen bij vluchtoord Geerkens bedroeg ca. 380. In een gemeentelijk verslag t.a.v. broodvoorziening in die dagen, dat overigens pas veel later is ingestuurd naar de dienst maatschappelijke zorg van het ministerie van BZ [Binnenlandse Zaken], wordt de ontstane noodtoestand als volgt omschreven:
“In die omstandigheden werd aan de bakkers die nog in Schijndel aanwezig waren door het gemeentebestuur in combinatie met V.V.O. bevolen in de nog bruikbare bakkerijen brood te bakken voor de opgejaagde bevolking en voor de inwoners die nog in huizen konden blijven. Dit brood werd aanvankelijk gratis verstrekt. Door het uitvallen van de elektrische stroom, welke in normale tijden deegkneedmachines drijft, werd van de bakkers bovenmate zware en langdurige arbeid vereist. Bovendien moesten zij hun werk in permanent levensgevaar verrichten. Als tegenprestatie werden de bakkers gratis bevoorraad. De kosten daarvan hebben f 5193,70 bedragen. Een declaratie van dit bedrag bieden wij u hier aan vergezeld van een afschrift van de bewijsstukken”.
Illustratief zijn ook zeven opgespoorde lijsten van ca. steeds 40 personen, die een indruk geven van de verleende zorg in Huize Lidwina. In de gemeentelijke administratie staat: lijst 1 - 997 zorgdagen voor 38 personen, lijst 2 - 1051 voor 39 personen, lijst 3 - 996 voor 38 personen, lijst 4 - 669 voor 39 personen, lijst 5 - 696 voor 39 personen, lijst 6 - 902 voor 41 personen en lijst 7 - 958 dagen voor 41 personen = totaal 6219 zorgdagen voor 275 personen. Voor wat betreft de verpleegde gewonde en zieke oorlogsslachtoffers in Huize Lidwina wordt opgegeven 57 personen waaronder 9 baby’s, een kind van 9 maanden en de anderen allemaal ouder met een totaal van 1276 verpleegdagen voor een totaalbedrag van f 2639,25.

Ziekendienst Schijndel
In januari 1943 wordt er op gemeentelijk niveau druk gecorrespondeerd over de verstrekking van een vergunning voor ziekentransport onder de drie garagehouders te Schijndel nl. de firma Fassbender, van Hooft en Vugts. Het effect is, dat nog tijdens die oorlogsjaren een lokale ziekendienst in het leven wordt geroepen, dag en nacht bereikbaar onder telefoonnummer 352. Op 4 maart 1943 schrijft immers Mr.D.van Setten namens de rijksverkeersinspectie uit Den Bosch aan het gemeentebestuur van Schijndel de volgende brief:
“Met ingang van 8 maart 1943 is door mijn inspectie opgericht een ziekendienst Schijndel. Deze ziekendienst heeft tot doel de verzorging van het ziekenvervoer in het rayon Schijndel; dit rayon omvat de gemeenten Schijndel, St.Oedenrode, alsmede het dorp Eerde (gem. Veghel). Het ziekenvervoer in dit rayon zal in het vervolg geheel moeten plaats vinden met de gastaxi’s van den Ziekendienst Schijndel. De benzinewagens, welke op enkele plaatsen binnen dit rayon blijven gestationeerd zijn slechts bedoeld als reserve en mogen alleen in noodgevallen worden gebezigd, wanneer een gastaxi uit Schijndel niet tijdig ter plaatse aanwezig zou kunnen zijn. Aanvragen voor ziekenvervoer moeten uitsluitend worden gericht tot den uitvoerder van den dienst, den heer P.M.Vugts te Schijndel, die onder nr. 352 dag en nacht bereikbaar is. Hier zullen steeds voldoende wagens aanwezig zijn.
Voor elke rit moet een doktersattest worden afgegeven, waaruit blijkt, dat het vervoer van de(n) patiënt(e) per auto absoluut noodzakelijk is. Het tarief voor vervoer via den Ziekenhuisdienst bedraagt met goedkeuring van den secretaris-generaal van het Departement van Waterstaat (sectie tarieven en prijzen) 30 ct. per km. van garage tot garage. Voor ritten liggende binnen een periode tijdens welke het verkeer met motorvoertuigen slechts met bijzondere toestemming van overheidswege geoorloofd is, wordt dit tarief met 50% verhoogd. Met moeilijkheden of klachten over het functioneren van den dienst kunt u zich steeds tot mij wenden – ondertekend de Rijksinspecteur van het Verkeer “.
 

Het complex gezien vanuit de achtertuin