Uit het kloosterarchief van onze zusters [53]

Huize Lidwina in het zilver
Tussen 1934 en 1959 ligt een kwart eeuw. Het Schijndelse ziekenhuis annex pension en klooster hebben dan al het een en ander meegemaakt. De ‘oudjes van het eerste uur’ zouden er aardige en misschien wel heel smakelijke verhalen over kunnen vertellen, maar zij zijn jammer genoeg niet meer in ons midden. In het kloosterarchief zijn gelukkig enkele foto’s bewaard gebleven die ons nog herinneren aan de tijd van toen. Helaas vier foto’s zonder namen, maar misschien zijn er de nodige lezers, die er hun vader, grootvader, moeder of grootmoeder, oom of tante in herkennen. Mocht dat zo zijn…..dan zou het fantastisch zijn als die namen aan mij werden toegestuurd, zodat ik in het jubileumboek een onderschrift kan plaatsen met [liefst] alle namen van de personen op de foto’s!
Uiteraard ben ik bijzonder benieuwd of deze poging tot actieve deelname van het lezerspubliek zal slagen!
 

Het zilveren bestaan van het huis, dat op 9 augustus 1959 gevierd zou moeten worden, schuift men enige tijd voor zich uit vanwege de retraite van de zusters. In een inmiddels benoemde feestcommissie hebben o.a. zitting de eerwaarde heren pastoors van Dijk, Pessers, Vinken en Hanegraaf, burgemeester van Tuijl en de doktoren Verstraaten en van de Meerendonk. De herdenkingsdag wordt vastgesteld op zondag 23 augustus. Een fraaie voorkaft in kleur siert het programmaboekje van die dag.
Onder grote belangstelling van de gehele dorpsgemeenschap worden de zusters en het verplegend personeel in het feestzonnetje gezet en wordt door de feestcommissie een bedrag van f 1000,- aangeboden, bijeengebracht uit spontane giften van de bevolking. In diverse toonaarden wordt het moedig optreden tijdens de oorlogsjaren weer in herinnering gebracht en steekt men het respect voor Huize Lidwina niet onder stoelen of banken.

De dagelijkse gang van zaken
Na alle feestelijkheden gaat men weer over tot de orde van de dag. Ziekenverpleging en bejaardenzorg is immers een continue proces. Waar we nu spreken over budgetten op maat en zoveel gulden per ziekenhuisbed, lagen toen de bedragen uiteraard op een beduidend lager niveau. Voor de armlastige patiënt, zoals blijkt uit een schrijven uit 1947 is er direct na de oorlogsjaren het armbestuur, het ziekenfonds of het kerkelijk fonds waar men op terug kan vallen. De verpleging voor eerste-klas-patiënten komt neer op f 5,50 per patiënt per dag, de tweede klas op f 4,50 en voor de derde klas rekent men f 2,50. Gebruik van de operatiekamer betekent resp. f 25,-, f 15,- en f 10,-; die van de narcose f 15,-, f 12,75 en f 8.75; laboratoriumonderzoeken verricht men al voor f 1,- en bij de röntgenafdeling kosten de grote foto’s f 20,-, het tweede soort f 15,- , formaat 18x24 f 12,50 en voor kleine foto’s wordt slechts f 6,- in rekening gebracht.
In 1955 wordt een nieuw laboratorium ingericht, gebouwd door een zekere Goossens. Achter de monumentale gevel doet iedereen zijn of haar werk, totdat in 1960 de eerste geruchtenstroom op gang komt, als zou Lidwina de status van ziekenhuis gaan verliezen en worden opgeheven, om plaats te maken voor uitsluitend bejaardenzorg. Navraag door een plaatselijke correspondent bij het hoofdbestuur leveren noch bevestiging noch ontkenning op. Men veronderstelt dat de concurrentie vanuit Den Bosch en Veghel te groot is geworden. De regionale uitstraling van het Schijndelse ziekenhuis blijft te beperkt. De bezorgdheid rond een eventuele opheffing ervan bleek niet uit de lucht gegrepen. In het archief is aan de achterzijde van dit krantenartikel een brief ingeschoven, afkomstig van het ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid aan de directie van Lidwina de dato 18 juni 1962, waarin de mededeling wordt gedaan dat "de inrichting is afgevoerd van de lijst van ziekenhuizen, welke in buitengewone omstandigheden in beginsel zijn aangewezen voor het onderbrengen van oorlogsgewonden".

De opheffing komt dichterbij
Ruim vijf jaren later wordt de aanvankelijke bezorgdheid over opheffing bewaarheid. Met ingang van 21 juli 1967 wordt de voorlopige erkenning ingetrokken en vervalt, zo schrijft men, de bijlage behorend bij de beschikking ziekenhuisverpleging ziekenfondsverzekering in rubriek 1 van de ‘Algemene Ziekenhuizen onder Noord Brabant – Schijndel St. Lidwinagesticht ’. Enige maanden na die intrekking volgt een tweede brief.
Met ingang van 1 december 1967 zullen alle klinische opnamen en klinische behandelingen worden stopgezet en ten aanzien van alle poliklinische behandelingen zou nog nader bericht volgen, maar het lag wel in de bedoeling ook deze te stoppen op het moment dat met de verbouwing van het huis begonnen wordt. Goed een jaar later volgt eenzelfde mededeling voor de afdeling ‘röntgendiagnostiek en therapie’. Dat betekent ook tegelijkertijd sluiting van de kraamafdeling, maar men heeft gelukkig nog wel de nodige clementie met een hoogzwangere medewerkster nl. de echtgenote van de op 15 juli 1968 benoemde chef-kok Ad van der Heijden. Kort na de definitieve sluiting immers, wordt op 4 januari 1969, hun zoon Patrick geboren, die vanaf het eerste moment dus al historie schreef en door het leven zal gaan als ‘de laatste baby van Lidwina’. Door sluiting van het ziekenhuisgedeelte heeft Lidwina een geheel andere status gekregen. Men richt zich vanaf dat moment uitsluitend op de huisvesting en verzorging en verpleging van bejaarden. In de maanden september-oktober 1967 verhuist al een groep van zo’n 40 bejaarden naar het inmiddels gereed gekomen Mgr. Bekkershuis. Het ombouwen van het ziekenhuisgedeelte van Lidwina en andere renovaties worden in 1968-1969 ter hand genomen. Voor de leiding, die vanaf 1 februari 1944 tot aan de sluiting in handen was van de bekende zuster Henriëtto Rovers betekent dit alles ‘andere tijden, andere eisen’ en... het roer wordt overgegeven. Als all-round en veelzijdig ‘hoofdzuster’ en directrice, die van alle markten thuis was, zowel op de operatiekamer, op de ziekenzalen als op de kraamafdeling van haar collega Zuster Mariëtte Donkers en verpleegster Leida Jansen en 13 andere collega’s, wist zuster Henriëtto op een inspirerende wijze leiding te geven en kreeg het Schijndelse ziekenhuis grote bekendheid in de regio.
Zij is ook het directe aanspreekpunt geweest voor de diverse specialisten uit de andere ziekenhuizen uit de regio die operaties verrichtten en consulten hielden. Zo kennen we uit de archieven de namen van o.a. dokter Drijvers chirurg, dokter van Erp vrouwenarts en chirurg, dokter Flia chirurg, dokter Liem uroloog, dokter Simons de keel-neus-oorarts, dokter Tonino en fysiotherapeut Jetten. Patiënten van weleer zullen zich vast en zeker nog wel andere namen herinneren! De ziekenhuisperiode wordt in 1969 definitief afgesloten en Lidwina wordt vanaf dat moment een uitgesproken bejaardenhuis met een capaciteit van 60 bejaarden en in de kloosterafdeling 45 kloosterzusters. De leiding komt dan in handen van directrice Zuster Lucilla van der Heijden.

De nieuwe start in een gerenoveerd gebouw
Tijdens de verbouwingsactiviteiten staat zuster Henriëtto nog even goed in de schijnwerpers vanwege haar zilveren ambtsjubileum als directrice. In mei 1969 is men bijna klaar met bouwen. Het ziekenhuisgedeelte is dusdanig omgebouwd dat het zo goed mogelijk geschikt is gemaakt voor bejaardenzorg en in de kloostervleugel zijn ook de nodige aanpassingen doorgevoerd zoals bv. een nieuwe refter en recreatiezaal, die op 15 juni 1969 in gebruik worden genomen, evenals de ‘eigen kamers’ van de zusters.
Goed een maand later, 23 juli 1969, strijkt de chef-kok met zijn kookstaf neer in de geheel vernieuwde keuken. Ze hadden zich tijdens de verbouwing moeten behelpen met de provisorisch ingerichte keuken in de voormalige boerderij. Na de verbouwing...een modern ingerichte ruimte met uiteraard moderne apparatuur, geschikt voor maaltijdbereiding voor de bewoners van Lidwina, maar ook voor de bejaarden in het dorp.

De leidinggevende positie van zuster Lucilla wordt per 1 september 1971 overgenomen door Mejuffrouw Ria Hijl, later Ria Verstijnen-Hijl, een goede bekende van de congregatie van de Zusters van Schijndel vanuit haar Curaçaose periode. De dagelijkse leiding berust bij haar, zij het per delegatie en onder directe verantwoordelijkheid van het bestuur van de Zusters van Liefde. Zuster Lucilla treedt terug en aanvaardt de functie van adjunct-directrice tot aan haar pensioen in 1976. Ze wordt dan opgevolgd door zuster van Roessel. Nieuwere beleidslijnen worden op papier vastgelegd, gevoed door vernieuwde visies op een eigentijdse organisatiestructuur. Ook de positie van de zusters in Lidwina is een andere geworden. Alle zusters die werken in het bejaardenhuis komen in loondienst en worden gebonden aan vaste werktijden. Bovendien heeft de leidster van het zusterconvent, zuster Rian van Dongen, de taak om, samen met Ria Verstijnen, te werken aan een goede integratie tussen bewoners en zusters.