|
Werken achter de schermen
 De grote liefdewerken die door de congregatie van de Zusters van Liefde van Schijndel vanaf 1836 zijn beoefend kennen wij vanuit al hun kloosters in binnen- en buitenland en dan is men geneigd wat eenzijdig te denken aan onderwijs in alle sectoren, de ziekenzorg in o.a. ziekenhuizen als Geldrop, Raamsdonksveer en Schijndel [Lidwina], de zorg voor ouden van dagen en pensiongasten in veel van hun kloosters ofwel de bejaardenzorg in al haar facetten, opvang in internaten van schippers-, wees- en voogdijkinderen, zorg voor meervoudig gehandicapten, wijkverplegingsactiviteiten, consultatiebureaus, opleiding eigen onderwijzeressen, opleiding eigen kleuterleidsters, verpleegstersopleiding, gezondheidskolonie etc. Iedereen is het er over eens dat de congregatie daarin een bijzondere bijdrage heeft geleverd aan onze samenleving. Het leek vaak op 24-uurs service!
Dat waren liefdewerken die voor iedereen direct zichtbaar waren, maar we willen ook graag in een artikel de schijnwerper zetten op liefdewerken die ‘achter de schermen’ beoefend werden en nog worden!
Om van al die liefdewerken een helder idee te hebben volgt hier eerst een overzicht uit 1936 toen de congregatie haar eeuwfeest vierde en een periode van groei en bloei doormaakte. Er is toen een album samengesteld met daarin een foto van elk klooster, stichtingsgegevens, de groep zusters die er woont en werkt en tenslotte een zeer gedetailleerde staat der liefdewerken waaruit een mooi cijfermatig overzicht is samen te stellen. Natuurlijk is dit maar een globale indicatie, een momentopname in de hele congregatiegeschiedenis, maar het geeft een betrouwbaar beeld.
|
|
|
plaats
|
patroon
|
stichtingsdatum
|
zrs.in ‘36
|
|
Moederhuis [1]
|
Sint Jozef
|
1 november 1836
|
|
|
|
|
eeuwig geprofesten
|
68
|
|
|
|
aspiranten
|
28
|
|
|
|
novicen
|
46
|
|
|
|
postulanten
|
32
|
|
|
|
totaal
|
174
|
|
|
|
|
|
|
Geldrop [2]
|
Sint Anna
|
13 maart 1856
|
51
|
|
Den Dungen [3]
|
Sint Antonius
|
1 mei 1869
|
18
|
|
Rosmalen [4]
|
H.Hart van Jezus
|
21 april 1873
|
15
|
|
Son [5]
|
Emmanuël
|
2 juli 1878
|
13
|
|
Raamsdonksveer [6]
|
Sint Theresia
|
20 september 1880
|
46
|
|
Eindhoven-Woensel [7]
|
H. Hart
|
18 oktober 1880
|
45
|
|
Eindhoven-Gestel [8]
|
Maria Onb.Ontvangenis.
|
15 oktober 1884
|
29
|
|
Berghem [9]
|
O.L.V.v.Altijddurende Bijstand
|
10 november 1884
|
15
|
|
Boekel [10]
|
Sint Petrus
|
3 januari 1887
|
20
|
|
Sint Oedenrode [11]
|
Sint Oda
|
1 mei 1888
|
34
|
|
Mierlo-Hout [12]
|
Sint Alphonsus
|
25 april 1889
|
21
|
|
Lieshout [13]
|
Sint Franciscus van Sales
|
11 november 1889
|
14
|
|
Rijssen [14]
|
Sint Henricus
|
12 april 1894
|
9
|
|
Oijen [15]
|
Sint Jozef
|
1 mei 1894
|
20
|
|
Zeelst [16]
|
Zoete Moeder
|
1 juni 1894
|
13
|
|
Schijndel-Wijbosch [17]
|
Sint Barbara
|
11 september 1894
|
75
|
|
Borne [18]
|
Sint Johannes
|
7 mei 1895
|
20
|
|
Beek en Donk [19]
|
Sint Jozef
|
12 september 1895
|
12
|
|
Sint Anthonis [20]
|
Sint Antonius
|
15 december 1896
|
9
|
|
Beers [21]
|
Sint Henricus
|
14 juni 1897
|
10
|
|
Duistervoorde [22]
|
Sint Antonius
|
25 april 1898
|
8
|
|
Loon op Zand [23]
|
Sint Gerlachus
|
30 juni 1899
|
17
|
|
Losser [24]
|
Maria Bijstand
|
25 april 1936
|
9
|
|
Eersel [25]
|
Sint Jacobus
|
5 november 1902
|
31
|
|
Lage Mierde [26]
|
Sint Franciscus Xaverius
|
11 september 1904
|
10
|
|
Haps [27]
|
Sint Jozef
|
1 maart 1905
|
12
|
|
Raamsdonk [28]
|
Sint Adrianus
|
11 september 1907
|
13
|
|
Eindhoven-Tongelre [29]
|
Sint Ignatius
|
28 november 1910
|
18
|
|
Beek en Donk [30]
|
Sint Leonardus
|
25 juni 1913
|
11
|
|
Mijdrecht [31]
|
Sint Gerardus Majella
|
11 september 1913
|
15
|
|
Kaatsheuvel-Berkd. [32]
|
Sint Herman Jozef
|
26 mei 1914
|
12
|
|
E’hoven-Hemelrijken 33
|
Sint Joseph
|
10 mei 1916
|
45
|
|
Santa Rosa [C] 34
|
Sint Jozef
|
9 augustus 1920
|
11
|
|
Bagan si api [35]
|
Sint Jozef
|
1 april 1928
|
5
|
|
Delft [36]
|
Sint Vincentius
|
30 augustus 1928
|
10
|
|
Koeta Radja [37]
|
Sint Xaverius
|
29 mei 1929
|
13
|
|
’s-Hertogenbosch [38]
|
Zoete Moeder
|
28 augustus 1929
|
21
|
|
Nijmegen [39]
|
Sint Theresia
|
29 augustus 1929
|
16
|
|
Groot Kwartier [C] [40]
|
O.L.Vr. van de Berg Carmel
|
23 december 1929
|
5
|
|
Schijndel-dorp [41]
|
Petrus Donders
|
14 januari 1930
|
5
|
|
Pietermaai [C] [42]
|
Sint Antonius
|
9 december 1931
|
17
|
|
Montagne [C] [43]
|
O.L.Vr. Onbevlekte Ontvangenis
|
9 december 1931
|
5
|
|
Maasbracht [44]
|
H.Hart
|
12 februari 1932
|
9
|
|
Pematang Siantar [45]
|
Sint Laurentius
|
16 januari 1933
|
5
|
|
Schijndel-Boschweg [46]
|
Sint Lidwina
|
9 augustus 1934
|
28
|
|
|
|
|
840
|
|
| |
|
Medisch hygiënische cursus voor tropische ziekten uit 1934 voor zuster Mariëtte Donkers die naar een ontwikkelingsgebied werd overgeplaatst [† 1990]
|
In het kloosterarchief bevindt zich een overdruk uit het tijdschrift ‘Kerk school en ziekenhuis’ 1936-1937 waarin door een zekere pater Jucundus van de orde der Capucijnen het volgende cijfermateriaal is opgenomen, mede gebaseerd op informatie rondom het eeuwfeest:
“In ’t vicariaat van Curaçao hebben de zusters vier huizen waaraan scholen verbonden zijn – Santa Rosa 11 zusters en 513 leerlingen
Montagne 5 zusters en 335 leerlingen
Groot Kwartier 6 zusters en 344 leerlingen
Pietermaai 18 zusters en 721 leerlingen
In het vicariaat Padang-Sumatra –
Bagan-Si-Api-Api 7 zusters en 149 kinderen + 28 in de Fröbelschool
Koeta Radja 12 zusters en 340 kinderen + 80 in de Fröbelschool
Pematang-Siantar 5 zusters en 160 kinderen + 36 kinderen in de Fröbelschool
In Nederland heeft men over alle huizen gerekend:
238 interne leerlingen op de scholen
12.483 externe leerlingen
5578 kinderen op de Fröbel- en Montessorischolen nl. 2773 jongens en 2795 meisjes
1225 kinderen in internaten en weeshuis = totaal 18.524 kinderen
Huishoudonderwijs wordt gegeven op 8 plaatsen en telt 906 leerlingen.
In de verschillende gasthuizen worden 643 vrouwen en 438 mannen verzorgd”. |
|
|
|
Costuumnaaien uit 1946 voor leraressen aan de Huishoud- en Industriescholen van de congregatie behaald door zuster Maria Gaudentia Hendrikx afkomstig uit Eindhoven, ingetreden op 8 april 1944 [† 1984]
|
Dienstbaarheid hoog in het vaandel
De onderliggende filosofie van al die liefdewerken was…..ten volle dienstbaar zijn aan je medemensen en zorgen voor een optimale kwaliteit in welke sector je ook actief bent. Die belangeloze dienstbaarheid ligt verankerd in de regelgeving of constituties van de congregatie met als inspiratiebron de waarden van het Evangelie, maar de kwaliteitsfactor is natuurlijk gebaseerd op het verantwoordelijkheidsgevoel van elke zuster afzonderlijk en de mate waarin men binnen de kloostergemeenschap elkaar weet te inspireren, begeleiden, voorwaarden schept om het werk in optima forma te kunnen doen. Daarin lag en ligt ook de kracht van een hechte kloostergemeenschap….je doet het samen! Je werkt vanuit eenzelfde doelstelling ongeacht de positie die je in die gemeenschap inneemt. Keukenzuster, directrice, archivaris, operatiekamerzuster, bejaardenverzorgster, verpleegkundige A of B, algemene overste of econoom…..ze staan allen voor dezelfde eindopdracht, alleen de concrete uitwerking ligt op een geheel ander niveau. Zo zijn in de congregatie al bijna 175 jaren lang van primair belang alle zusters die zich hun hele leven voor de volle 100% hebben ingezet voor huishoudelijke taken, schoonmaakwerkzaamheden, beheer van broodkamer, vleeskamer, groentekamer, linnenkamer, deel uitmaakten van het keukenpersoneel en noem maar op. Dankzij die grote groep kregen de andere zusters alle kans om hun dagelijkse onderwijstaak of verzorgende beroep uit te oefenen, in de wetenschap dat de thuisbasis in goede handen was. Maar…..een hoog kwaliteitsniveau bereik je niet zonder persoonlijke inzet. Interessant is dan te zien dat er in zo’n gemeenschap ‘studiebollen’ zijn, creatieve figuren, kunstenaressen, schrijfsters en dichteressen, leidinggevenden, zusters met enorm praktisch inzicht…kortom….een veelheid van gaven en talenten. Iedere zuster speelt in dit geheel een eigen specifieke rol en woekert, zoals in het evangelie staat, met haar talenten en probeert er steeds meer talenten aan toe te voegen. En velen van hen werkten ‘achter de schermen’ aan hun professionaliteit.
|
|
|
|
Voor het werk in de ziekenhuizen van de congregatie behaalden diverse zusters een diploma stafverpleegster in dit geval van zr. Bernardi [Susanne Maria] Meijer ingetreden op 4 augustus 1934 [† 1997]
|
|
|
|
Zr. Marie Josepha Heezemans, ingetreden 4 februari 1935, die in 1962 het diploma behaalt van directie kerkmuziek [† 1993]
|
Kwaliteitzorg een voortdurend proces
Vakkennis, vakbekwaamheid en vakkundig optreden houdt dus in dat heel veel zusters in de congregatie veel en hard gestudeerd hebben om in de samenleving, waar ter wereld ook, optimale kwaliteit te kunnen leveren. Wie in het archief het particuliere mappensysteem raadpleegt, waarin van elke zuster de belangrijkste documentatie is verzameld, komt tot de ontdekking dat er een uitgebreid scala aan diploma’s en getuigschriften is behaald. Elke zuster is van hogerhand steeds gestimuleerd om zich tot het uiterste te bekwamen via studie, volgen van cursussen, deelnemen aan congressen, bijwonen van congregationele studiedagen tijdens vakantieperioden en sommigen waren in de gelegenheid op universitair niveau af te studeren. Intern beschikte de congregatie dus over een groot potentieel aan geschoolde krachten, die directie- of staffuncties konden vervullen. Een bescheiden selectie diploma’s siert dit artikel, maar dat is maar het topje van de ijsberg! Er zijn er nog enige honderden aan toe te voegen. Een saillant detail…….veel van die diploma’s hebben nu, qua lay-out, een bijzondere historische waarde.
|
 |
|
Een keukenzuster die in 1968 de ‘zilveren koksmuts’ uitgereikt heeft gekregen nl. zr. Praxedes [P.Leenen uit Eindhoven] ingetreden in 1935 [† 2000]
|
|
